Utrecht – Kanaleneiland

Kanaleneiland is een goed voorbeeld van een Nederlandse naoorlogse modernistische stadsuitbreiding. Deze nieuwe wijken werden als geheel ontworpen en door veel ontwerpers en bestuurders gezien als geschenk aan de jonge en werkende gezinnen die met deze wijken in een klap toegang kregen tot ‘het moderne leven’. Nu – 50 jaar na de bouw – blijkt dat Kanaleneiland een wijk is die het op veel punten niet goed doet. Sociaal-demografisch en economisch is de positie van Kanaleneiland niet sterk, ruimtelijk scoort de wijk op bijna alle – door ons onderzochte – punten ongunstig en ook qua criminaliteit en overlast behoort Kanaleneiland tot de minst veilige wijken van de stad Utrecht.

Er vinden op dit moment in Kanaleneiland grootschalige renovaties plaats die deels al zijn gerealiseerd, maar voor een ander deel nog in de planfase zitten. De gemeente Utrecht heeft het projectteam daarom gevraagd of er scenario’s te bedenken zijn waarbij de nieuwe en geplande renovaties als kans worden gezien om gewenste ruimtelijke ingrepen alsnog mogelijk te maken.

Opvallend aan de structuur van de wijk is de originele opzet als een grid. Deze grid-structuur is door latere plannen op sommige plekken onderbroken waardoor het zijn voordeel van verbindingsfunctie gedeeltelijk heeft verloren. Door een aantal ingrepen zou dit grid – en daarmee de oorspronkelijke opzet en het karakter – weer grotendeels kunnen worden hersteld. Dit is in lijn met de wens van de gemeente de cultuurhistorische kwaliteiten van Kanaleneiland als uitgangspunt te nemen bij stedelijke herontwikkeling. Het voorstel voor de verbetering van de ruimtelijke condities in Kanaleneiland bestaat daarom in de versterking van de belangrijkste routes door het gebied. Dit houdt onder meer in dat er een interne hoofdroute in noord-zuidelijke richting komt. Deze route moet goed worden aangesloten op de oost-west gerichte hoofdroute die het gebied momenteel in tweeën verdeelt. Ook de verbinding met de omliggende wijken en tussen de lokale woonstraten en de hoofdroutes moet worden verbeterd. Op een micro schaalniveau zijn voorstellen gedaan om doodlopende straten met garageboxen voor niet-bewoners af te sluiten, om blinde muren te verwijderen en een aantal obstakels te verwijderen waardoor het hele gebied beter bereikbaar wordt voor de auto’s en voetgangers.