De openbare ruimte is niet alleen voor vervoer. Het is ook de plek waar we andere mensen zien en ontmoeten; waar kinderen spelen en waar we een praatje houden met buren, bekenden en passanten. Pleinen en parken zijn open ruimten die afwijken van het ‘gewone’ straatprofiel en het brandpunt van sociale activiteit en ontmoeting binnen de wijk. Om deze kwaliteiten ook daadwerkelijk te realiseren, moet de openbare ruimte niet alleen functioneel worden ingericht en beheerd maar ook op de juiste plek liggen.
Openbare ruimten met ruimtelijke potenties voor ontmoeting en interactie worden door bezoekers en bewoners als prettiger ervaren, zeker wanneer deze ruimten zo zijn ingericht dat de ruimtelijke potenties voor ontmoeting ook daadwerkelijk kunnen worden benut. Ontmoeting en interactie in de openbare ruimte leidt tot betrokkenheid; betrokkenheid van bewoners bij hún straat, hún wijk en hún stad. Ook bezoekers van buiten merken dit en dat geeft ook bij hen een vertrouwd gevoel. Wanneer een plein of park niet op de juiste plek ligt dan kun je twee soorten maatregelen treffen: óf je verplaatst de functie naar een plek die wel de juiste ruimtelijke potenties heeft óf je treft ingrepen die de vitaliteit van de plek verbeteren. Beide maatregelen vereisen een ruimtelijke analyse: een analyse waarbij de ruimtelijke eigenschappen van de openbare ruimte in kaart worden gebracht waarna vervolgens verschillende veranderscenario’s kunnen worden doorgerekend. Ook hierbij geldt dat de inrichting van de plek moet worden afgestemd op de ruimtelijke potenties, maar ook op het gewenst gebruik en de toekomstige positie en functie(s) van het gebied. Met een mooi ontwerp alleen kom je er niet.
Speelplekken
Speelplekken zijn misschien wel de meest bijzondere openbare plekken voor ontmoeting. Ze zijn niet alleen belangrijk voor kinderen. Ook voor volwassenen hebben speelplekken een functie. Het zijn plekken waar jong en oud samenkomen, waar ze elkaar ontmoeten en met elkaar in gesprek gaan. Speelplekken bieden kansen voor ontmoeting, maar natuurlijk alleen wanneer deze speelplekken ook daadwerkelijk worden gebruikt. Het onderzoek Sociaal Veilige Stedenbouw laat zien dat de locatie van een speelplek belangrijker is dan de inrichting. Speelplekken die in ruimtelijk opzicht op de juiste plek liggen, worden beter bezocht en beter gewaardeerd dan speelplekken die minder gunstig zijn gelegen. Deze speelplekken zijn niet alleen populair bij kinderen. Ook hun ouders, buren en andere wijkbewoners komen er regelmatig. Deze plekken zijn toegankelijk vanuit de hele buurt en liggen op centrale vitale locaties. Je komt er eigenlijk vanzelf en de kans is groot dat je er je vriendjes en andere mensen tegen komt. Het tegendeel komen we in de praktijk helaas ook al te vaak tegen. Nederland kent veel speeltuinen en pleinen die niet op plekken liggen met de juiste ruimtelijke potenties. Deze plekken missen de stedenbouwkundige randvoorwaarden die nodig zijn voor vitaal straatleven. Ze liggen minder centraal en zijn niet goed toegankelijk. Speeltuinen die op deze plekken liggen kunnen nog zo mooi zijn ingericht. Het beheer kan nog zo goed geregeld zijn en de speelelementen nog zo uitdagend. Wanneer speeltuinen niet op plekken liggen die door hun ligging een constante stroom van passanten genereert dan blijven het stille plekken waar weinig gebeurt.
